Een icoon van het Arnhemse voetbal. Zo mag je Joop Kartman, die zondag 29 januari in zijn woonplaats Zevenaar na een kortstondig ziekbed op 96-jarige leeftijd is overleden, gerust omschrijven. Goudeerlijk. Familieman. Positief ingesteld. Vrolijk. Een vader voor zijn spelers en voor iedereen een vriendelijk woord. Typeringen die allemaal op Kartman van toepassing zijn.
Kartman was bijna 85 jaar jaar lid van ESCA en knoopte er na zijn actieve carrière nog een fraaie periode als jeugdtrainer van ESCA en hoofdtrainer van ESA (twee keer), AVW ’66 en RKHVV achteraan.
Als speler van ESCA debuteerde Kartman op 15-jarige leeftijd in het eerste elftal van de Arnhemse club. Met ESCA promoveerde de razendsnelle aanvaller naar de eerste klasse van het district, toen het hoogste niveau. Onder trainer Loet Rikken speelde Kartman met ESCA nog om het kampioenschap van Nederland.
Jan Wensink, jarenlang voorzitter van de handbaltak van ESCA, kende Kartman goed. ,,Joop was natuurlijk de voetballer, maar als vader van Anja, die bij ons handbalde, is hij onder trainer Piet Zwiers ook nog een tijdje leider geweest van ons eerste team. Hij was een man met een hart voor de hele club en die meiden liepen met hem weg.”
,,Joop was een bijzonder vriendelijke man en in 2018, tijdens de nieuwjaarsreceptie van ECSA is Joop nog gehuldigd”, vervolgt Wensink. “Lid geworden als 12-jarige was hij toen tachtig jaar lid van ESCA.”
De grootste tegenslag voor Kartman en zijn familie was in 2005 het plotselinge overlijden van zijn dochter Anja. Dat sloeg ook bij ESCA en ESA is als een bom.
“Zijn vrouw Joke, maar ook zijn kinderen, Hannie, Anja en Harm waren altijd bij ESA”, vertelt Flip Witjes, die Kartman als trainer van ESA vele jaren meemaakte. ,,Het overlijden van Anja was voor iedereen een mokerslag.”
Witjes heeft louter lovende woorden over Kartman. “Ik heb hem zelf nooit zien spelen, maar Joop moet een begenadigd voetballer zijn geweest en als trainer wist hij een onvoorstelbare goede sfeer te creëren.”
Witjes ondervond dat vele jaren aan den lijve. “Ik debuteerde als A-junior onder Joop en keerde na een jaar bij Vitesse weer terug bij ESA. Het was het begin van een gouden periode. In 82-83 werden we kampioen van de derde klasse, in 83-84 van de tweede en daarna vier seizoenen in de eerste klasse, waarvan drie seizoenen onder Joop. Die eerste klasse was toen in het zaterdagse amateurvoetbal de hoogste klasse in het amateurvoetbal.”
“In het seizoen 82-83 vertelde Joop voor iedere training op dinsdag en donderdag hoeveel minuten het nog zou duren voordat wij kampioen zouden worden. Als die resultaten dan goed zijn, ga je daar ook nog in geloven. Het was een aftelsom.”
De trainingen onder Kartman gingen niet altijd door, zo vertelt Witjes. “We trainden altijd op gravel, maar als het veel had geregend, stonden daar plassen op. Dan bleef de bal weer in een plas liggen daar had Fons, mijn broer, een bloedhekel aan. ‘Hier kun je niet op voetballen, Joop. We kunnen beter gaan klaverjassen in de kantine’, zei Fons dan. Dat gebeurde dan. Tot grote ergernis van Rini Kromdijk, toen trainer van ESCA, die wij kenden van het zaalvoetbal. Hij trainde op hetzelfde complex op Valkenhuizen en kwam zeiknat van het veld. Wij zaten dan lekker te kaarten, haha!”
“Later sloot ook Marcel, een andere broer van mij aan. Hij kwam over van Hertog Hendrik. Weer of geen weer, daar werd altijd getraind. Toen wij bij ESA weer eens voorstelden, met al die plassen op het veld, beter te kunnen gaan klaverjassen, zei Marcel: ‘Wat is dit dan voor onzin? Dan ga ik wel alleen trainen!’ Daar stak Joop een stokje voor. ‘Dan gaan we allemaal naar buiten’, zei hij.”
De uitwedstrijden in de eerste klasse met de bus waren bij ESA legendarisch. ,,Winst of verlies maakte niet uit. Het was altijd zingen in de bus en Joop nam zelf het voortouw”, benadrukt Witjes nog maar eens. “Want als je er alles aan had gedaan, moest je je volgens Joop bij de nederlaag neerleggen. Op naar de volgende wedstrijd. Nou, het was even treuren, maar dan pakte Joop de microfoon en begon te zingen. Die groep van toen, kent die liedjes nu nog. Dat weet ik zeker. ‘Zwaluwen, waarheen gaat je vlucht?’, was één van de topnummers.”
Dikke pret dus, ook na een nederlaag. Witjes: “Wij rekenden bij uitwedstrijden ook niet in kilometers, maar in kratten bier. Hoe verder de uitwedstrijd, hoe meer kratten er mee de bus ingingen. Ook de supporters zaten in de bus. De families Peters en Pelkman zorgden voor de hapjes, stukjes kaas en worst. Joop vond het allemaal prachtig en was zelf dus een van de grote animators.”
,,We hebben in die periode ontzettend veel lol gehad. Verjaardagen van Joop mochten we niet overslaan. Hij was op 30 april jarig, maar voordat we naar de Korenmarkt gingen om Koninginnedag te vieren, moesten we eerst bij joop langs. De kratten bier stonden opgestapeld in de gang.”
“Joop was ook bescheiden. Over zijn eigen mooie voetbalcarrière hoorde je hem nooit. Daarnaast was hij goudeerlijk. Ooit konden wij kampioen worden bij Voorwaarts. Kwamen we eerst met 1-0 achter, daarna met 2-1 voor. Sloeg een supporter van Voorwaarts de scheidsrechter een bloedneus”, herinnert Witjes zich. “De wedstrijd werd gestaakt, maar uiteindelijk toch weer hervat. Onze concurrent had gelijk gespeeld en wij hadden toen aan een punt genoeg. Dat gold ook voor Voorwaarts, dat aan een punt genoeg had om niet te degraderen. Komt die trainer naar Joop en zegt: ‘ Als het 2-2 wordt, hebben we allebei feest.’ Het antwoord van Joop was duidelijk. ‘Na wat hier gebeurd is? Dat nooit.’ Wij wonnen met 4-1 en we konden linea recta de bus is. Dat werd ons ook dringend geadviseerd. Was niet erg, want in de bus stonden de kratten bier te wachten.”
Nico van Santen, huidig bestuurslid voetbalzaken van ESA en in die periode een van de keepers, komt ook nog met een compliment aan Kartman. “Deze man heeft mij en waarschijnlijk mijn hele generatie het meeste voetbalplezier gegeven. Je mocht na een nederlaag maar heel even sikkeneurig zijn en daarna moest de knop om. Voor ESA heeft Joop heel veel betekend. Niet alleen als trainer, maar ook bij andere evenementen bij de club. Tijdens de jaarlijkse bazaar stond hij altijd bij de vliegtuigstand. Daar kwam de hele Geitenkamp op af. En ook bij klaverjasavonden ontbrak Joop nooit. Je mag hem met recht een icoon noemen.”
De crematieplechtigheid vindt plaats op vrijdag 3 februari om 15.30 uur in de aula van crematarium Moscowa te Arnhem.
* Foto rechtsboven: Joop Kartman (links) wordt gehuldigd voor zijn 80-jarig lidmaatschap door oud-ESCA voorzitter Martin Peters tijdens de nieuwjaarsreceptie van ESCA in De Heeren van Amstel. Half zichtbaar Jan Wensink. (Foto: Marc Pluim)